Um sóttkví barna og fjölskyldna þeirra

Um þessar mundir er starfsemi leikskóla og frístundaheimila í lamasessi vegna Covid-19 smita. Það verklag er nú viðhaft að loka heilum deildum og í einhverjum tilfellum nærliggjandi deildum ef upp koma smit á leikskólanum. Fullbólusettir foreldrar hafa þurft að sæta sóttkví vegna þessa auk annarra barna á heimilum landsins þar sem erfitt reynist að einangra útsett börn frá öðrum fjölskyldumeðlimum. Það blasir við að áþekk framvinda verður þegar grunn- og framhaldsskólar hefjast á næstu dögum.

Hér verður ekki gerð tilraun til þess að leggja mat á læknis- og faraldsfræði. Hins vegar er forvitnilegt að vísa til reynslu annarra þjóða sem við berum okkur gjarnan saman við og hvaða verklag þær hafa uppi til að bregðast við vágestinum. Því fer fjarri lagi að það sé aðeins ein leið til að takast á við vandann.

  • Borgarar í Englandi og Norður-Írlandi sem teljast fullbólusettir gegn Covid-19 þurfa ekki lengur að fara í sóttkví ef þeir hafa komist í návígi við manneskju sem hefur sýkst af veirunni. Það sama á við um börn undir átján ára aldri. Í stað þess að fara í 10 daga sóttkví er þeim tilmælum beint til þeirra að taka PCR-próf, en þó er það ekki skylda. Þá er þeim ráðlagt að setja upp grímu þar sem ekki er hægt að tryggja fjarlægðarmörk og vera helst ekki í margmenni.
  • Í Danmörku er meginreglan sú að loka ekki skóla eða dagvistun þrátt fyrir að upp komi smit, með fyrirvara um að á því megi gera undantekningar ef smitið er útbreitt.
  • Í Svíþjóð gilda engar sérstakar reglur hvað skóla varðar heldur eru almenn tilmæli til fólks að fara varlega. Ef einstaklingur er útsettur fyrir smiti ber hann ábyrgð á því að vera vakandi yfir einkennum og ef kennari smitast er heilum deildum ekki lokað. Leikskólabörn eru ekki send í PCR-próf.
  • Í Noregi er reynt eftir fremsta megni að forða börnum yngri en 18 ára frá sóttkví. Fullbólusettir einstaklingar fara ekki í sóttkví, þrátt fyrir að vera útsettir fyrir smiti.

Öll getum við sammælst um það að Íslendingar hafi staðið sig vel í baráttunni við veiruna. Varla þarf heldur að fjölyrða um mikilvægi þess að börn hafi aðgang að óskertu skólastarfi eða nauðsyn þess að hér geti nokkurn veginn óraskað og eðlilegt atvinnulíf fengið að þrífast. Skólastarf var ekki takmarkað sérstaklega með framlengingu reglugerðar heilbrigðisráðherra um samkomutakmarkanir, ef frá eru taldar sérreglur um grímunotkun.

Með þeim ráðstöfunum um sóttkví sem nú eru viðhafðar er engu að síður ljóst að komandi vetur mun fela í sér stórkostlegar takmarkanir á skólahaldi með tilheyrandi raski fyrir fólk, fjölskyldur og vinnustaði þeirra.

Persónubundnar sóttvarnir og ábyrg hegðun í umgengni við veiruna munu nefnilega áfram reynast okkur farsælasta vopnið gegn Covid 19. Vísindin segja okkur að við munum þurfa að lifa með veirunni áfram. Ef ætlunin er ekki að lama hér skólastarf ítrekað í vetur, og þar með samfélagið í heild, þarf að breyta reglunum. Hægt er að velja vægari úrræði en sóttkví heilu og hálfu árganganna í senn. Hraðpróf hljóta að koma til álita eins og hjá öðrum þjóðum. Dæmin frá nágrannalöndum okkar sýna að það er fleiri en ein leið í boði.