Stjórnendur 400 stærstu: Fjölgun starfsmanna ekki í kortunum
Reglubundin könnun meðal stærstu fyrirtækja landsins á stöðu og horfum í efnahagslífinu var gerð um mánaðamótin nóvember og desember 2020. Á könnunartímabilinu voru umfangsmiklar sóttvarnaraðgerðir í gildi vegna kórónuveirunnar og áhrif þeirra mikil á efnahagslífið, en jafnframt birtust jákvæðar niðurstöður prófana á mótefnum gegn veirunni og horfur voru á að bólusetningar hæfust á næstu mánuðum.
Áfram kolsvart mat á núverandi aðstæðum
Vísitala efnahagslífsins, sem endurspeglar mun á fjölda stjórnenda sem meta aðstæður góðar og slæmar, fékk gildið 3 sem er svipuð niðurstaða og verið hefur á tímabili farsóttarinnar. Fjórir af hverjum fimm stjórnendum töldu aðstæður slæmar, 2% að þær væru góðar en 18% hvorki góðar né slæmar.
Helmingur stjórnenda væntir bata eftir 6 mánuði
Vísitala efnahagslífsins eftir sex mánuði sýnir gerólíka mynd og fær gildið 135 þar sem 200 er hæsta gildi. Niðurstaðan sýnir að fleiri stjórnendur telja að eftir sex mánuði verði aðstæður betri en að þær verði verri. 51% stjórnenda telja að aðstæður verði betri, 25% að þær verði verri en 24% að þær verði óbreyttar.
Nánast enginn skortur á starfsfólki
Skortur á starfsfólki hefur verið takmarkaður á árinu 2020. 8% fyrirtækjanna telja sig búa við skort og er hann mestur í byggingarstarfsemi (hjá 13% fyrirtækjanna) en minnstur í sjávarútvegi (enginn skortur) og flutningum og ferðaþjónustu. Skortur á starfsfólki er álíka lítill og árið 2010 í kjölfar fjármálakreppunnar.
Starfsmönnum gæti fækkað um 200 á næstu 6 mánuðum
Þrátt fyrir að meirihluti stjórnenda búist við betri aðstæðum eftir sex mánuði skilar það sér ekki í áformum um fjölgun starfsfólks.
28 þúsund starfsmenn starfa hjá fyrirtækjunum í könnuninni. 20% fyrirtækjanna búast við fjölgun starfsmanna en 21% við fækkun á næstu sex mánuðum.
Ætla má að starfsfólki fyrirtækjanna í heild fækki um 0,2% á næstu sex mánuðum. Sé niðurstaðan yfirfærð á allan almenna vinnumarkaðinn gæti störfum fækkað um 200 á næstu sex mánuðum frá desemberbyrjun. Fækkun er 1.600 hjá þeim fyrirtækjum sem sjá fram á fækkun starfsfólks en fjölgun 1.400 hjá þeim sem sjá fram á fjölgun.
Stjórnendur í ferðaþjónustu og flutningum sjá fram á mesta fjölgun starfsfólks en stjórnendur í byggingarstarfsemi, iðnaði og verslun sjá fram á fækkun.
Væntingar rétt yfir verðbólgumarkmiði
Verðbólguvæntingar stjórnenda til eins árs eru nú 3%, eins og í síðustu tveimur könnunum, eftir að hafa verið við verðbólgumarkmið Seðlabankans á síðari hluta ársins 2019 og í ársbyrjun þessa árs. Hækkun verðbólguvæntinga endurspeglar fyrst og fremst lækkun gengis krónunnar á árinu. Verðbólguvæntingar til tveggja ára eru einnig 3% eins og verið hefur undanfarið ár. Eftir 5 ár búast stjórnendur við að verðbólgan verði við markmið Seðlabankans.
Vaxandi eftirspurn
Stjórnendur búast við að innlend eftirspurn muni aukast á næstu 6 mánuðum. Rúmlega helmingur þeirra býst við að hún standi í stað, en 30% að hún aukist og 15% að hún minnki. Horfur virðast enn bjartari á erlendum mörkuðum þar 36% stjórnenda búast við aukinni eftirspurn þar en um 18% við samdrætti.
Um könnunina
Samtök atvinnulífsins eru í samstarfi við Seðlabanka Íslands um reglubundna könnun á stöðu og framtíðarhorfum stærstu fyrirtækja á Íslandi. Könnunin er gerð ársfjórðungslega og er framkvæmd hennar í höndum Gallup. Minni könnun með 9 spurningum er gerð í annað hvort skipti, en hin skiptin er könnunin ítarlegri með 20 spurningum. Að þessu sinni var könnunin gerð á tímabilinu 13. nóvember til 9. desember 2020 og voru spurningar 9.
Í úrtaki voru 448 fyrirtæki sem teljast stærst á landinu miðað við heildarlaunagreiðslur og svöruðu 223, þannig að svarhlutfall var 50%. Niðurstöður eru greindar eftir staðsetningu fyrirtækis, atvinnugrein, veltu, starfsmannafjölda og hvort fyrirtækið starfi á útflutnings- eða innanlandsmarkaði. Atvinnugreinaflokkar eru sjö: (1) Sjávarútvegur, (2) iðnaður, (3) byggingarstarfsemi og veitur, (4) verslun, (5) samgöngur, flutningar og ferðaþjónusta, (6) fjármála- og tryggingastarfsemi og (7) ýmis sérhæfð þjónusta. Ekki er um að ræða samræmda túlkun samstarfsaðilanna á niðurstöðum könnunarinnar.
