Steingrími svarað
Steingrímur J. Sigfússon, fv. fjármálaráðherra, sendir Samtökum
atvinnulífsins (SA) kveðju í grein í Fréttablaðinu 17. nóvember sl.
Tilefnið er útgáfa rits SA um skattamál sem ber heitið "Ræktun eða
rányrkja?" og hefur vakið verðskuldaða athygli. Í greininni spyr
hann hvort SA séu ekki sammála því að ná jöfnuði í ríkisfjármálum
sem sé ein af forsendum afnáms gjaldeyrishafta og batnandi
lánshæfismats.
Jafnframt spyr ráðherrann SA hvort sjálfbær ríkisfjármál séu ekki
mikilvæg forsenda batnandi lífskjara og að hætta sé á óábyrgum
yfirboðum í komandi kosningabaráttu. Öllum spurningunum svarar hann
játandi líkt og SA hafa hamrað á allt þetta kjörtímabil. Sá er þó
munurinn að SA hafa ekki haft tök á að hafa þau áhrif á þróun
ríkisfjármála sem greinarhöfundur hefur haft sem fjármálaráðherra
og nú sem atvinnu- og nýsköpunarráðherra.
Varanlegur sparnaður minni
Í áðurnefndri skýrslu er lagt tölulegt mat á helstu skattahækkanir
frá árinu 2008 og áform um hækkanir í fjárlagafrumvarpi 2013.
Niðurstaðan er að varlega áætlað hafi skattahækkanir numið 87
milljörðum króna á áætluðu verðlagi ársins 2013. Samanburður á
útgjöldum ríkissjóðs á föstu verðlagi á milli áranna 2008 og 2013,
samkvæmt fjárlagafrumvarpinu, leiðir í ljós lækkun þeirra um 67
milljarða króna á tímabilinu. Þegar nánar er rýnt í niðurskurð
útgjalda kemur fram að varanlegur sparnaður er umtalsvert minni en
fyrrnefndar tölur bera með sér. Þannig hefur stofn- og
viðhaldskostnaður ríkisins lækkað um 30 ma.kr. á verðlagi ársins
2013 (viðhald á vegum, byggingum o.fl.) en varanleg rekstrar- og
tilfærsluútgjöld einungis um 37 ma.kr., eða innan við fjórðung
aðhaldsaðgerða í ríkisfjármálum.
Samtök atvinnulífsins stóðu að þeirri markmiðssetningu
stöðugleikasáttmálans frá júní 2009 að ná skyldi jafnvægi í
ríkisfjármálum með því að skattahækkanir næmu 45 prósentum
aðhaldsaðgerða en útgjaldalækkanir 55 prósentum. Ríkisstjórnin
hefur ekki staðið við þetta markmið og fyrirhugar í
fjárlagafrumvarpi fyrir 2013 að auka beinlínis útgjöld með nýjum
sköttum á atvinnulífið. Samtök atvinnulífsins stóðu t.d. að því að
hækka atvinnutryggingagjald til þess að standa undir kostnaðinum af
stórfelldu atvinnuleysi, enda myndi tryggingagjaldið svo lækka með
lækkandi útgjöldum Atvinnuleysistryggingasjóðs þegar atvinnuleysi
færi aftur minnkandi. Um þetta hefur verið margsamið og síðast við
gerð kjarasamninga í maí 2011. Fjárlagafrumvarpið fyrir næsta ár
boðar að þessir samningar verði að engu hafðir og tryggingagjald
ekki lækkað eins og til stóð.
Tillögur Samtaka atvinnulífsins um hófsamar og ábyrgar
skattalækkanir á atvinnulífið á næstu árum þarf að skoða í því
ljósi að skattahækkanir hafa verið langt umfram markmiðið um 45
prósent af aðlögunarþörfinni í ríkisfjármálum og í mörgum tilvikum
gengið allt of nærri þeim sem þurfa að standa undir aukinni
skattbyrði. Slíkar skattahækkanir skila ekki árangri því að þær
rýra skattstofnana og hefta vöxt atvinnulífsins.
Margítrekaðar ábendingar
Tillögur Samtaka atvinnulífsins þarf enn fremur að skoða í
samhengi við margítrekaðar ábendingar um nauðsyn aukinna
fjárfestinga í atvinnulífinu, en það er langvænlegasta leiðin út úr
erfiðleikunum. Ríkisstjórnin hefur klúðrað langflestum tækifærum
sem gefist hafa til aukinna fjárfestinga í atvinnulífinu, mest
vegna áherslu á hugmyndafræðilega sigra frekar en samstöðu og
praktískar lausnir. Auknar fjárfestingar og meiri umsvif í
atvinnulífinu eru lykilatriði til þess að skattar skili
ásættanlegum tekjum í ríkissjóð.
Samtök atvinnulífsins hafa margoft óskað eftir því að fá að vera
með í ráðum um það hvernig haga skuli nauðsynlegum skattabreytingum
en afar lítið hefur verið á þau hlustað. Ríkisstjórnin hefur þvert
á móti notað fyrst og fremst þá aðferð að koma fram með vanhugsaðar
og illa unnar tillögur sem allt of oft hafa náð fram að ganga en
verið atvinnulífinu og samfélaginu öllu til stórtjóns. Mikil orka
hefur farið í að vinda ofan af mesta fúskinu, sem þó hefur ekki
tekist nema að litlu leyti.
Ríkisstjórnin stendur því frammi fyrir því að íslensk fyrirtæki
telja skattamál vera meðal sinna helstu vandamála. Og það þýðir
ekkert fyrir ráðherrann að fara í sérstaka afneitun vegna þess.
Miklu árangursríkara væri fyrir hann að taka ábyrgum tillögum
Samtaka atvinnulífsins fagnandi og óska eftir samvinnu um að ná
þeim fram.
Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri SA.
Greinin birtist í Fréttablaðinu 20. nóvember 2012 og á Vísi.
Tengt efni:
SMELLTU HÉR TIL AÐ SÆKJA RIT SA UM SKATTAMÁL ATVINNULÍFSINS (PDF)
