Spurning um forgangsröðun
Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðumaður efnahagssviðs SA, á lokaorðið í Viðskiptablaðinu. Þar bendir hún m.a. á að í samanburði við langflest ríki er Ísland háskattaríki. Launakostnaður hins opinbera hefur hækkað um 80 milljarða á aðeins þremur árum og Ásdís segir áhyggjuefni að afkoma hins opinbera sé aðeins rétt yfir núlli á hápunkti einnar lengstu uppsveiflu sögunnar.
Greinina má lesa í heild á vef Viðskiptablaðsins og hér að neðan:
Í samanburði við langflest ríki er Ísland háskattaríki. Þegar tekjustofnar drógust saman eftir 2008 voru skattar hækkaðir umtalsvert. Þó að oft hafi verið talað um tímabundnar aðgerðir verður ekki annað séð en nú, árið 2017, sé búið að festa þessar skattahækkanir kirfilega í sessi.
Á árunum 2013 til 2016 hækkuðu laun opinberra starfsmanna um 30% að meðaltali.
Með skattprósentur í hæstu hæðum hefur tekjuauki hins opinbera verið gríðarlegur í undangenginni uppsveiflu en á sama tíma er ljóst að stjórnmálamennirnir hafa fundið ný útgjöld á móti hinum nýfengnu tekjum. Sem dæmi má nefna að á árunum 2013 til 2016 hækkuðu laun opinberra starfsmanna um 30% að meðaltali. Á sama tíma jókst launakostnaður hins opinbera um áttatíu milljarða króna. Slíkar launahækkanir vega auðvitað þungt í opinberu bókhaldi.
Stjórnmálamenn munu ekki lengur geta treyst á að tekjuvöxtur næstu ára verði svipaður því sem verið hefur.
Núverandi efnahagsuppsveifla er um margt áhugaverð. Ekki aðeins fyrir þær sakir að hún er óvenjulöng heldur ekki síður hvað hagvöxtur undangenginna ára hefur verið óvenjumikill. Allar uppsveiflur taka enda og nú eru blikur á lofti því það eru vísbendingar þess efnis að það sé að hægja á hagvextinum. Það er því áhyggjuefni að þrátt fyrir að vera á hápunkti einnar lengstu uppsveiflu sögunnar þá er afkoma hins opinbera aðeins rétt yfir núlli.
Stjórnmálamenn munu ekki lengur geta treyst á að tekjuvöxtur næstu ára verði svipaður því sem verið hefur og með eina mestu skattheimtu á byggðu bóli er varla svigrúm heldur til frekari skattahækkana til að fjármagna vaxandi útgjöld.
Framundan er mikilvægur vetur, hið opinbera mun eiga fyrsta orðið í þessari kjaralotu og þannig leiða launaþróun á vinnumarkaði. Ef marka má forgangsröðun undanfarinna ára er ástæða til að óttast töluverðar launahækkanir opinberra starfsmanna og að treyst verði á auknar skatttekjur til að fjármagna þær. Er það virkilega boðleg stefna til lengdar? Tekjuvöxtur ríkisins mun taka enda. Við eyðum ekki sömu krónunni tvisvar.
Greinin birtist í Viðskiptablaðinu 31. ágúst 2017
