Evrópsk samkeppnisyfirvöld bæta sig
Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins (ESB) hefur lagt fram tillögur um breytta skipan eftirlits með samruna fyrirtækja innan sambandsins. Í yfirstandandi endurskoðun er lögð áhersla á að einfalda vinnubrögð jafnframt því að tryggja gegnsæi og skilvirkari meðferð mála sem vísað er til ESB. Ráðinn verður yfirhagfræðingur með reynslu úr atvinnulífinu til að bæta vinnubrögðin. Núverandi reglugerð gekk í gildi síðla árs 1990.
Árið 2000 var ákveðið að nota tíu ára afmæli sem tilefni til að endurskoða reglurnar, aðlaga þær reynslunni, niðurstöðum dómstóla og sníða af bersýnilega vankanta. Ljóst er að frávísun undirréttar ESB á þremur úrskurðum framkvæmdastjórnarinnar um samruna á síðasta ári hefur haft veruleg áhrif, en vinnubrögð framkvæmdastjórnarinnar sem og viðmið hennar varðandi markaðshlutdeild við samruna hafa einnig sætt harðri gagnrýni markaðsaðila, sem t.d. má sjá í athugasemdum sem bárust um grænbók framkvæmdastjórnarinnar.
Frávísanir dómstólsins
Evrópudómstóllinn (undirrétturinn) hefur nýlega veitt
framkvæmdastjórn Evrópusambandsins, vegna samkeppnisstofnunar ESB,
harðar ákúrur vegna nokkurra ákvarðana stofnunarinnar um bann við
samruna fyrirtækja. Dómstóllinn átelur harðlega bæði mælistikur og
starfshætti samkeppnisstofnunarinnar. Málunum var vísað frá m.a.
vegna formgalla og skorts á viðunandi sönnunargögnum og rökum fyrir
banni við samruna. Niðurstöðurnar þykja benda til þess að
dómstóllinn geri mun harðari kröfur til sönnunarbyrði ESB í
samrunamálum en áður. Á þeim tólf árum sem samkeppnisreglurnar hafa
verið í gildi hefur framkvæmdastjórnin hafnað samruna í 18
tilfellum, sem er 1% af tilkynningum sem borist hafa á þessum
tíma.
Samkeppnisstofnun ESB er í raun sérstakur verkefnishópur sem starfar á vegum framkvæmdastjórnar ESB undir forystu Mario Monti framkvæmdastjóra. Um þetta var fjallað á vef SA í október sl.
Sveigjanlegri og opnari aðferðir
Í tillögum framkvæmdastjórnarinnar er annars vegar tekið á
vinnubrögðum og hins vegar samskiptum við þá sem málin varða.
Breytingarnar snúa bæði að reglugerð um samruna og ákvörðunum um
vinnuaðferðir innanhúss vegna samskipta við fyrirtæki sem fjallað
er um. Viðmiðin verða óbreytt en mat og útlegging verður
sveigjanlegri. Lögð verður áhersla á að setja samruna ekki upp sem
einfalt reikningsdæmi heldur taka tillit til fleiri þátta s.s.
hagkvæmni sem skilaði sér í bættum kjörum til neytenda. Lögð er
áhersla á að rökstuðningur ákvarðana verði styrktur, fjárhagsúttekt
á fyrirtækjum verði bætt og viðhorf þeirra sjálfra tekin með í
reikninginn í ríkari mæli. Tímarammar verða einnig gerðir
sveigjanlegri og
loks hefur Mario Monti bent á að verið sé að herða sönnunarbyrði
evrópskra samkeppnisyfirvalda, sbr. fyrrnefndar frávísanir
dómsins.
Sérstakur yfirhagfræðingur
Framkvæmdastjórnin hefur auglýst eftir yfirhagfræðingi með tengsl
við atvinnulífið og sérþekkingu og reynslu í samkeppnismálum til að
hafa yfirsýn yfir mat og úrvinnslu er varðar samruna og
samkeppnismál almennt. Skal hann ráðinn til þriggja ára og eingöngu
vera ábyrgur gagnvart framkvæmdastjóra stjórnardeildarinnar sem fer
með samkeppnismál, auk þess að vera framkvæmdastjórninni í heild
til halds og trausts. Gert er ráð fyrir að tíu manns vinni undir
stjórn yfirhagfræðingsins, þar af fimm ráðnir utan frá. Hlutverk
þessa nýja yfirmanns verður að fylgjast með undirbúningi og meðferð
mála hjá samkeppnisdeild ESB og gera athugasemdir þegar tilefni
gefst til. Hann verður þannig umsagnaraðili um meðferð og
niðurstöður allra mála sem falla undir samkeppnisdeildina. Með því
að samræma ábyrgð og yfirsýn á einum stað hyggst framkvæmdastjórnin
tryggja skilvirkni og innra eftirlit. Auk þess verða settir á fót
sérfræðingahópar sem munu leggja mat á niðurstöður þeirra sem
standa að einstökum úttektum.
Bætt upplýsingastreymi til fyrirtækja
Tillögurnar gera ráð fyrir að fyrirtækjum verði gefinn kostur á að
skoða gögn sem lögð eru fram, hvort heldur af framkvæmdastjórninni
eða þriðja aðila. Fyrirhugað er að halda reglulega stöðufundi með
fyrirtækjum sem eru til meðferðar til upplýsingar og samráðs.
Sérstakt starf neytendafulltrúa hefur verið stofnað til að tryggja
að viðhorf þeirra eigi greiðan aðgang að málatilbúnaði í hverju
tilfelli.
Evrópsk samkeppnisyfirvöld að bæta sig
Það fer ekki á milli mála að framkvæmdastjórn ESB telur sig hafa
lært bæði af reynslunni á markaði og fyrir dómstólum lexíu sem
nauðsynlegt sé að taka tillit til. Þessi endurskoðun er því
tímabær og lofsvert af framkvæmdastjórninni að bregðast með þessum
jákvæða hætti við réttmætri gagnrýni markaðsaðila og dómstóla.
