Fjárlagafrumvarp 2016: Hvert liggur leiðin?
Þriðja árið í röð er stefnt á afgang af rekstri ríkissjóðs í fjárlagafrumvarpi 2016 en gert er ráð fyrir að hann minnki lítillega frá yfirstandandi ári. Rekstrarárin eiga það þó sammerkt að gert er ráð fyrir svo litlum afgangi að hann má telja innan skekkjumarka og virðist meginmarkmiðið að skila hallalausum fjárlögum.
Hallalausum fjárlögum var náð að langmestu leyti með skattahækkunum. Skattahækkanir í kjölfar hrunsins skila nú miklum tekjum vegna aukinna umsvifa og skattbyrði fyrirtækja og heimila hefur aukist. Áætlað er að nýir fyrirtækjaskattar frá árinu 2008 skili ríkissjóði 85 mö.kr. í viðbótartekjur á árinu 2016.
Jákvæðar breytingar eru boðaðar á skattkerfinu en áætlað er að afnema tolla og lækka skatta á einstaklinga. Mikilvægt er að framhald verði á slíkum aðgerðum og það svigrúm sem myndast við stækkun tekjustofna sé nýtt til að einfalda skattkerfið og draga tilbaka þá aukningu sem orðið hefur á skattbyrði fyrirtækja og einstaklinga. Slíkar breytingar eru hins vegar þensluhvetjandi og því nauðsynlegt að draga úr útgjöldum á móti.
Ríkisfjármálin draga ekki úr þenslu. Útgjöld ríkissjóðs að frátöldum fjármagnskostnaði og öðrum útgjöldum sem óhjákvæmilegt er að falli á ríkissjóð hafa aukist frá árinu 2012 og hafa nær aldrei verið hærra hlutfall af landsframleiðslu. Boðuðum skattalækkunum og niðurfellingu tolla er því ekki mætt með minni útgjöldum. Þensluáhrif frumvarpsins fyrir árið 2016 eru metin um 40 ma.kr.
Af ríkjum Evrópu greiðir íslenska ríkið hæsta hlutfall landsframleiðslu í vaxtakostnað. Þrátt fyrir lítinn afgang af ríkisrekstrinum er áætlað í fjárlagafrumvarpinu að hefja niðurgreiðslu skulda. Einnig er þar tekið fram að stefnt sé á frekari niðurgreiðslu skulda skapist til þess svigrúm við afnám hafta.
Uppsveiflur eru aldrei eilífar og nú þegar tekjur ríkissjóðs vaxa eins og raun ber vitni er nauðsynlegt að búa í haginn. Fjármálastefnu ríkissjóðs verður að haga þannig á komandi árum að næst þegar illa árar verði útgjöldin ekki í hæstu hæðum, skattprósentur við þolmörk og skuldastaðan sligandi. Nú er tími aðgerða.
Sjá nánar:
Greining efnahagssvið SA: Fjárlagafrumvarp 2016: Hvert liggur leiðin?
